رئیس مركز مطالعات انرژی وین با اشاره به تأثیر نتیجه انتخابات آمریكا بر بازار جهانی نفت، آندسته از اقدامات ترامپ كه منجر به كاهش عرضه نفت متعارف و تضعیف تقاضا در این بازار شده را شرح داد.
فریدون برکشلی، رئیس مرکز مطالعات انرژی وین در گفتگو با خبرنگار مهر درباره تاثیر انتخابات آمریکا بر بازار جهانی نفت، با اشاره به اینکه احتمالاً تاریخ، انتخابات ۲۰۲۰ میلادی آمریکا را به خاطر می سپارد و از آن بعنوان نمونه ای استثنایی یاد می کند، اظهار داشت: این انتخابات به خصوص از این بابت استثنایی است که کشورهای گوناگونی تحولات آنرا لحظه به لحظه دنبال کردند؛ از پکن، توکیو و دهلی تا اروپا و کانادا، مردم و دولت ها هر یک بنا به علل مهم و موجهی، اخبار و تحولات این دوره انتخابات را در آمریکا، دنبال می کردند.
وی اضافه کرد: شبکه خبری خارجی هم اعلام نمودند که ساعات پوشش خبری زنده و تعداد خبرنگارانی که در گیر بوده اند، بی سابقه بوده است.
به گفته این کارشناس بین المللی بازار نفت، کلیه بازارها و مراکز بورس بین المللی هم در بلاتکلیفی و ابهام کم سابقه ای، انتخابات ۳ نوامبر آمریکا را دنبال می کردند. سردرگمی و بلاتکلیفی، اما در بازار نفت، بی سابقه بود. واکنش بازار جهانی نفت، ناشی از دو موضع متفاوت و بلکه متناقصی است که دو کاندیدای رقیب از مدت ها پیش طراحی و اعلام نموده بودند. در همین حال بازار جهانی نفت در بسته ای از تحولات بین المللی، سخت درهم تنیده گرفتار آمده است.
موتور تقاضای نفت چین از نفس افتاد
برکشلی با اشاره به اینکه در طرف تقاضا، چشم ها همه به چین دوخته شده است، تصریح کرد: چین در ۱۵ سال گذشته، موتور رشد تقاضای جهانی نفت بوده است. گذشته از بحث کرونا، دعوای تجاری آمریکا و چین، تاثیر تعیین کننده ای در عملکرد اقتصادی چین دارد. چین زمانی داعیه دار موتور رشد مصرف نفت بود چون که رشد تولید ناخالص داخلی دو رقمی داشت. حالا با رشد تولید ناخالص داخلی ۴.۳ درصدی که البته هنوز هم رشد بالایی است، موتور تقاضایش از نفس افتاده است.
رئیس مرکز مطالعات انرژی وین افزود: وضعیت در هند هم بعنوان یکی از بزرگترین مصرف کنندگان نفت جهان بهتر نیست. این کشور هم درگیر با ویروس کرونا، حالا با رشد تولید ناخالص داخلی زیر ۲ درصد در سه ماهه سوم ۲۰۲۰، علایم امیدوار کننده ای را به بازار جهانی نفت ارسال نمی نماید. کشورهای حوزه آ سه آن (کشورهای جنوب شرقی آسیا) هم همگی در رشدهای نزدیک به ۱ درصد قرار دارند.
وی اظهار داشت: با عنایت به آنچه گفته شد، ترامپ طی ۳ سال قبل با اعمال فشارهای اقتصادی به چین، این کشور را از ایفای نقش مؤثر در طرف تقاضا، باز داشته است. بدیهی است که کاهش رشد چین – که اینک به یک کشور صادر کننده سرمایه تبدیل گشته و با سرمایه گذاری در امریکای لاتین، آفریقا، آسیای میانه و آسیای غربی، به رشد اقتصادی و در نتیجه مصرف بیشتر انرژی کشورهای مختلف تاثیر گذاشته- را از ایفای نقش پیشین خود باز داشته است.
تقاضا در بدترین شرایط تاریخ؛ عرضه در بالاترین سطح / کمک مهم اوپک پلاس
این کارشناس بین المللی بازار نفت با تکیه بر اینکه در طرف عرضه هم شرایط سختی حاکم است، خاطرنشان کرد: نفت شیل، تولید آمریکا را به ۱۳ میلیون بشکه در روز رساند. آمریکا بعد از ۷۰ سال به یک کشور صادر کننده خالص نفت تبدیل شد و وارد رقابت با تولید کنندگان نفت خام های متعارف شد.
طبق اظهارات برکشلی، در دسامبر ۲۰۱۹ تقاضای جهانی نفت برای اولین بار در تاریخ صنعت نفت، رقم ۱۰۰ میلیون بشکه در روز را رد کرد. پیشبینی آژانس های معتبر مطالعاتی نفتی مانند دبیرخانه سازمان اوپک، دلالت بر افزایش سالیانه ۰.۷ الی ۱ میلیون بشکه تقاضای نفت داشت. با پیدایش ویروس کرونا، از یکسو و جنگ تعرفه ها میان آمریکا و چین از طرفی، تقاضای جهانی نفت با ریزش بی سابقه ای روبرو شد.
رئیس مرکز مطالعات انرژی وین درباره پیشبینی تقاضای جهانی نفت برای ۲۰۲۱ میلادی توضیح داد: پیشبینی برای تقاضای نفت در بهترین شرایط حدود ۹۰ میلیون بشکه در روز برآورد شده است. ازاین رو در شرایطی که تقاضا در بدترین شرایط تاریخ بازار جهانی نفت قرار دارد، عرضه نفت شدت بی سابقه ای پیدا کرده است. مدیریت بازار توسط اوپک پلاس کمک مهمی به ثبات بازار جهانی نفت کرده است. البته دامنه تحمل اوپک پلاس هم تابع محدودیت هایی است.
احتمال بازگشت به معاهده پاریس با پیروزی بایدن
وی ضمن یادآوری این مورد که بودجه کشورهای تولید کننده نفت اوپک و غیر اوپک از فروش نفت تأمین می شود، اظهار داشت: برای کشورهایی که نفت خویش را با هزینه کم تولید می کنند، امکان دارد مقرون به صرفه باشد که تولید را حتی با قیمت های پایین، بالا برند. عربستان برای تولید هر بشکه نفت حدود ۳ دلار هزینه می کند. ازاین رو بازگشت به تولید ۱۲ میلیون بشکه در قیمت زیر ۴۰ دلار هم مقرون به صرفه است. در روسیه هزینه متوسط تولید ۱۰-۹ دلار و برای نفت شیل بیشتر از ۴۰ دلار است. به این ترتیب در صورت تدوین یک استراتژی مؤثر، امکان وقوع نبرد سهم بازار تازه ای بعد از روی کار آمدن دولت تازه در ژانویه ۲۰۲۱ محتمل است.
این کارشناس بین المللی بازار نفت اضافه کرد: جمهوری خواهان در دو بخش نفت و تسلیحات ریشه دارند. در بخش نفت، ترامپ برای رونق بخشیدن به نفت شیل، تلاش زیادی کرد. باآنکه نفت (وگاز) شیل از سال های ۲۰۰۶-۲۰۰۵ آغاز به فعالیت کرد و در دهه ۲۰۱۰ و در دوران اوباما رشد کرد ولی رونق و جهش ناگهانی خویش را مدیون ترامپ است. ترامپ برای آزاد کردن بخش نفت و بخصوص شیل از قید و بند مقررات و فشارهای بین المللی، از معاهده آب و هوای پاریس هم خارج شد و دست شیل را برای توسعه فزاینده باز گذاشت. تخریب های زیست محیطی تولید شیل، بسیار پرهزینه و بعضاً غیر قابل جبران است. این موضوعی است که دمکرات ها و فعالان محیط زیست، همیشه به آن توجه داشته اند.
برکشلی اظهار داشت: در واقع بحث حفاظت از محیط زیست که ترجمان بخش مهمی از آن کاهش فعالیت در بخش اکتشاف و استخراج شیل است، یکی از محورهای کارزار انتخاباتی آمریکا و شعار دمکرات هاست؛ در صورت پیروزی کاندید حزب دمکرات در آمریکا، احتمال کند شدن فعالیتهای تولید نفت زیاد است. البته محافل طرفدار تولید نفت شیل هم قدرتمند هستند. ازاین رو تنها پیروزی دمکرات ها در کاخ سفید، کافی نیست. چنانچه دمکرات ها در کنگره و بخصوص سنا، در حداقل باشند، نمی توانند به سادگی اهداف و سیاست های محیط زیستی و چه بسا، بازگشت به کنوانسیون آب و هوای پاریس را عملی سازند.
پیروزی بایدن عرضه نفت متعارف را تقویت می کند
این مقام مسئول افزود: این مساله فقط در ارتباط با کنوانسیون پاریس هم نمی گردد. بازگشت آمریکا به سازمان بهداشت جهانی یا برخی دیگر از توافقنامه های بین المللی کم و بیش با همین مساله روبرو است. ازاین رو باید دید که برنده انتخابات شامل ترامپ یا بایدن با چه شرایطی پیروز خواهند شد.
رئیس دفتر مطالعات انرژی وین توضیح داد: بایدن در برنامه های خود متعهد شده که طی دوره ۴ ساله ریاست جمهوری خود مبلغ ۲ تریلیون دلار برای ترمیم، بهبود و ارتقا شرایط محیط زیست کشورش هزینه خواهد نمود. بخشی از این هزینه صرف کاهش وابستگی به انرژی های فسیلی است. این یعنی تولید و مصرف را کاهش خواهد داد. این در مجموع به سود نفت می باشد. چونکه که برای تولید انرژی های نو و پاک هم هنوز باید نفت مصرف کرد، باآنکه نحوه مصرف آن متفاوت خواهد بود.
وی تحول مهم دیگر در طرف عرضه را توقف تحریم های نفتی آمریکا دانست و اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران ظرفیت قابل بهره برداری ۴.۳ میلیون بشکه در روز را دارد که می تواند در ظرف کمتر از ۶ ماه وارد بازار کند. ونزوئلا هم امکان افزایش تا سقف یک میلیون بشکه در روز در مدت یک سال را دارد. لیبی هم تولید خویش را شروع کرده و همین حالا هم نزدیک به ۶۰۰ هزار بشکه در روز تولید می کند. بدین سان بازار جهانی می تواند در ظرف چند ماه با عرضه تازه ای بیشتر از ۳.۵ میلیون بشکه در روز مواجه شود.
احتمال خروج ۵۰ درصد نفت شیل از بازار / کوشش برای تحریک تقاضا
برکشلی با اشاره به اینکه بدیهی است که مدیریت بازگشت این میزان از تولید به بازار کار دشواری است، افزود: البته بی مهری دمکرات ها نسبت به نفت شیل، بخش قابل توجهی از شیل را از بازار خارج خواهد نمود. پیشبینی ها حکایت از خروج ۵۰ در صد از نفت شیل آمریکا را دارد که در قیمت زیر ۴۰ دلار خواه ناخواه از چرخه بازار خارج می شوند.
به گفته وی، بدیهی است که ماهیت رابطه آینده آمریکا و چین و از آن مهم تر روند بازگشت اقتصاد به شرایط عادی، بعد از کرونا یا کنار آمدن اقتصاد جهانی با ویروس کرونا، تا زمان دسترسی به یک چاره قطعی مهم می باشد. بازار نفت به صورت حیاتی نیازمند باز گرداندن تقاضای جهانی نفت به کریدور ۱۰۰ میلیون بشکه در روز است. البته ظرفیت موجود در بازار بیشتر از این رقم است. بنابراین کوشش برای تقویت طرف تقاضا، مهم تر از سوی عرضه است.
رئیس دفتر مطالعات انرژی وین تصریح کرد: در شرایط کنونی بازار، قیمت های پایین نفت، مصرف تازه ای را ایجاد نمی نماید. چنانچه قیمت پایین به مصرف کننده نهایی منتقل نشود، تقاضای جدیدی شکل نمی گیرد. برای رئیس جمهور دمکرات، بدترین شرایط وقتی است که مجلس سنا و دیوان عالی را در اختیار ندارد. چون که هیچ ابتکار تازه ای را نمی تواند در ارتباط با بخش انرژی و بازار نفت، شکل دهد.
منبع: modirsa.ir
