مدیرسا: افزایش چشم گیر قیمت كودهای شیمیایی در كنار نرخ ناعادلانه خرید تضمینی سبب شده كشاورزان رغبتی به استفاده از كود نداشته باشند كه این مساله می تواند میزان تولید را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.
به گزارش مدیرسا به نقل از مهر، افزایش چشم گیر قیمت نهاده های تولید همچون کود و سموم شیمیایی در آغاز فصل زراعی جاری، شوک بزرگی را به تولیدکنندگان بخش کشاورزی وارد کرد. شوک بعدی دولت به کشاورزان، تعیین و ابلاغ نرخ های خرید تضمینی محصولات کشاورزی بسیار پایین تر از قیمت های پیش بینی شده و مورد انتظار بود. شوک های اساسی به کشاورزان در آستانه اجرای طرح الگوی کشت این دو شوک در شرایطی به حوزه کشاورزی کشور وارد شد که بعد از سال ها طبق وعده مسئولان وزارت جهاد کشاورزی قرار بود فاز اول طرح الگوی کشت از پاییز آغاز شود؛ برنامه ای که بگفته تولیدکنندگان با هزینه های بالای نهاده های تولید و نرخ های ناعادلانه خرید تضمینی ابلاغ گردیده، اجرایش بعید به نظر می آید. در همین زمینه، سید جعفر حسینی، مشاور عالی نظام صنفی کشاورزی در گفتگو با خبرنگار مهر در واکنش به افزایش قیمت انواع کود و سموم شیمیایی می گوید: کشاورزان در چند سال اخیر به امید بهبود شرایط نسبت به سال قبل مبادرت به کشت می کردند ولی متأسفانه سال به سال وضعیت بدتر شده در حدی که امسال باتوجه به افزایش ۵ برابری قیمت کودهای شیمیایی فسفاته و پتاسه و افزایش حدود ۳ تا ۵ برابری سموم بعنوان مؤلفه های مهم تولید، کشاورزان دیگر قادر به ادامه کار و کشت گندم، کلزا، چغندر و دیگر محصولات راهبردی کشاورزی نیستند. وی از نرخ ناعادلانه ای که شورای اقتصاد برای خرید تضمینی محصولات راهبردی کشاورزی در آستانه فصل کشت انتقاد می کند: چگونه است که شورای اقتصاد قیمت تضمینی خرید محصولات کشاورزی را با در نظر گرفتن مصلحت بودجه ای بصورت قطره چکانی می افزاید اما قیمت کودهای شیمیایی فسفاته و پتاسه را بصورت ناگهانی تا ۵ برابر افزایش می دهد؟ افزایش شدید قیمت انواع کود شیمیایی همانطور که پیش بینی می شد باعث شده کشاورزان علاقه ای به خرید این اقلام نداشته باشند؛ این مساله نگرانی درباره میزان تولید محصولات راهبردی را افزایش داده است. چونکه خاک کشورمان خاکی ضعیف و فقیر از نظر مواد آلی است و برای آنکه کمیت و کیفیت محصول در حد قابل قبولی باشد، کشاورزان باید حتما در هنگام کشت از میزان مشخصی کود شیمیایی برای غنی کردن خاک استفاده کنند. به همین دلیل است که کاهش خرید کود شیمیایی از طرف کشاورزان، زنگ خطری جدی درباره کمیت و کیفیت تولید محصولات راهبردی است. ۶۰ درصد افزایش تولید مواد غذایی بواسطه مصرف کودهای شیمیایی است
در همین راستا، مشاور عالی نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی کشور در گفتگو با خبرنگار مهر درباره نقش و اهمیت استفاده از کود شیمیایی در تولید محصولات کشاورزی، می گوید: مصرف کودهای شیمیایی موجب بهبود کیفیت و افزایش تولید محصولات کشاورزی می شود و یک انتخاب نیست بلکه یک ضرورت است. به همان اندازه که مصرف بیش از اندازه کود ضرر دارد، مصرف کمتر از حد استاندارد هم به شدت به تولید لطمه می زند.
سید جعفر حسینی می گوید: مصرف بهینه کود موجب رشد رویشی، افزایش اندازه و تعداد برگ (بهبود عمل فتوسنتز گیاه)، افزایش طول خوشه، وزن و طول دانه و نهایتاً افزایش تولید می شود؛ در مقابل، همین طور کاهش مصرف کود نیز موجب کاهش رویش گیاه، کاهش عملکرد محصول و نهایتاً مقرون به صرفه نبودن تولید می شود.
حسینی ادامه می دهد: ۵ برابر شدن قیمت کود شیمیایی نتیجه اش این خواهد بود که تولید به شدت افت می کند.
وی با اعلان اینکه میزان مصرف کود در مزارع به نوع محصول، آنالیز خاک، شرایط محیطی و… بستگی دارد، می گوید: میانگین مصرف کود اوره در هر هکتار گندم حدود ۳۰۰ کیلو گرم، برنج ۲۵۰ کیلو گرم، ذرت ۳۵۰ کیلو گرم، سیب زمینی ۴۰۰ تا ۵۰۰ کیلو گرم و گوجه فرنگی ۳۰۰ تا ۴۰۰ کیلو گرم است.
به گفته وی، میانگین مصرف کود فسفاته در هکتار محصول حدود ۱۵۰ کیلو گرم و میانگین مصرف کود پتاسه حدود ۱۰۰ کیلو گرم است.
به گفته این فعال بخش خصوصی، بین ۳۳ تا ۶۰ درصد افزایش تولید مواد غذایی در سه دهه گذشته در جهان بواسطه مصرف کودهای شیمیایی اتفاق افتاده است. همین طور برمبنای شاخص مصرف کود در یک هکتار، ایران نسبت به میانگین مصرف در مناطق مختلف جهان رتبه پایینی دارد و سهم ایران در مقایسه با جهان فقط هفت دهم درصد است.
وی می افزاید: باتوجه به گرانی کودهای فسفاته و پتاسه استقبال کشاورزان از مصرف این کودها کاهش شایان توجهی داشته و این مساله موجب می شود که در سال آینده محصولات تولیدی هم از نظر کمی با کاهش تولید مواجه شود و هم از نظر کیفی کیفیت محصولات پایین بیاید بدین سبب در بیشتر محصولات راهبردی نیازمان در داخل تامین نمی گردد و مجبور به واردات آن با قیمت های بالاتر خواهیم بود. کود کشاورزی خریدار ندارد باوجود اهمیت استفاده از کود شیمیایی برای کشت محصولات کشاورزی و در صورتیکه الان در شروع فصل کشت خیلی از محصولات مهم همچون گندم قرار داریم و بازار خرید کودشیمیایی از طرف کشاورزان باید داغ باشد اما بررسی های میدانی حکایت دیگری را نشان میدهد. محمدشفیع ملک زاده، رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی کشور در گفتگو با خبرنگار مهر با اعلان اینکه گرانی کود و سموم شیمیایی سبب شده کشاورزان از این نهاده های مهم و حیاتی چشم پوشی کنند، می گوید: در جریان بازدیدی که اخیراً از انبارهای کارگزاری ها و تعاونی ها داشتم مشاهده کردم که انبارها در وضعیت بسیار نامطلوبی قرار دارند و حتی یک کیسه کود فسفاته و پتاسه در انبارها نبود. وقتی هم که درباره دلیل خالی بودن انبار سوال کردم به بنده اعلام نمودند که عدم استقبال کشاورزان از خرید کودهای شیمیایی علت آنست. وی تصریح می کند: متأسفانه در وضعیت فعلی، امکان تداوم خودکفایی تولید گندم وجود ندارد. خاکی که در کشور ما زیر کشت گندم می رود بسیار فقیر و حتی بیشتر از کودی که به آن داده می شد نیازمند کود و مواد آلی است. بدین سبب اگر کود هم به زمین داده نشود شرایط بدتر خواهد شد. ملک زاده تاکید دارد: با این شرایط عملکرد تولید گندم حداقل ۵۰ درصد کاهش پیدا می کند. البته در همه محصولات راهبردی باید منتظر این امر باشیم اما در گندم وضوح بیشتری خواهد داشت. وی با اعلان اینکه کود به اندازه کافی در کشور وجود دارد، می گوید: به سبب حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و افزایش چشم گیر قیمت این نهاده ها، کشاورزان قادر به خرید آن نیستند ضمن اینکه دولت نیز قیمت های خرید تضمینی را به شکلی تعیین کرده که کشاورزان رغبتی برای کشت ندارند و حتی اگر توان مالی هم داشته باشند حاضر به تامین کود برای کشت محصولات راهبردی همچون گندم نیستند. این فعال بخش خصوصی معتقد است: با این شرایط خرید گندم به ۴ تا ۵ میلیون تن هم نمی رسد و دولت برای سال آینده ناچار به واردات ۱۰ میلیون تن گندم خواهد بود که هزینه های گزافی را به کشور تحمیل خواهدنمود. وی با اشاره به اینکه دولت افزایش سرسام آور قیمت کودهای شیمیایی را در نرخ اعلامی برای خرید تضمینی گندم لحاظ نکرده است، می گوید: تعیین قیمت ۴۰۰۰ تومانی برای گندم موجب می شود سطح زیر کشت به شدت کاهش پیدا کند چونکه قبلاً تجربه داشتیم کشاورزان گندم کاشته بودند و سبز شده بود و وقتی دولت قیمت پایینی را اعلام نمود آنها محصول خودرا شخم زدند و محصول دیگری بجای آن کاشتند. انبارهای وزارت جهاد کشاورزی پر از کود فسفاته است اما کسی این کودها را نمی خرد، بدین سبب از نظر عملکرد نیز تولید به شدت افت می کند، ضمن اینکه امسال علاوه بر سطح زیر کشت با کاهش عملکرد نیز مواجه هستیم.
به گفته ملک زاده، متوسط هزینه تولید گندم ۲۰۰ درصد بالا رفته، بعنوان مثال سمی که در تیر و خرداد کیسه ای ۶۵ هزار تومان بوده به ۲۸۰ هزار تومان رسیده است و دولت ادعا می کند قیمت گندم را ۶۰ درصد افزایش داده، این در حالیست که سال قبل هم قیمت حداقل هزار تومان کمتر از نرخ واقعی اعلام گردید. واکنش وزارت جهاد به نگرانی ها: کود به اندازه کافی موجود است! نکته جالب این است که وزارت جهاد کشاورزی در واکنش به این ابراز نگرانی ها، و در صورتیکه همه دست اندرکاران حوزه کشاورزی نسبت به قیمت کود معترض هستند و انتقاد می کنند، می گوید که هیچگونه نگرانی در تامین و توزیع کودهای شیمیایی وجود ندارد! و گویی هنوز متوجه نشده که چالش اصلی چیست. البته اخیراً مسئولان این وزارت خانه از ارائه کشاورز کارت به کشاورزان برای خرید نهاده ها و کودهای شیمیایی آگاهی داده اند و در همین راستا کاظم خاوازی، وزیر جهاد کشاورزی اعلام نموده این کارت به ازای هر هکتار کشت، دو میلیون تومان برای کشاورزانی که محصولات استراتژیکی مثل گندم، جو و دانه های روغنی کشت می کنند شارژ می شود و کشاورزان می توانند از این وام که نرخ سود آن ۱۲ درصد است برای خرید نهاده و کود استفاده کنند. حمایت نمادین دولت، کشاورزان را قانع نکرد! با اینحال کشاورزان از طرح جدید وزارت جهاد هم استقبال نکرده اند و آنرا تحمیل گرانفروشی کود به کشاورزان می دانند. رئیس نظام صنفی کشاورزی در همین زمینه به خبرنگار مهر می گوید: با این اقدام، فقط کشاورز را وادار کردیم تا به هر قیمتی مبادرت به تولید نماید، غافل از اینکه در کم کردن هزینه تمام شده تولید، هیچ حمایتی صورت نگرفته است. وی معتقد است: با این کار، خرید نهاده های گرانقیمت را به کشاورز تحمیل و چیزی شبیه به نقش واسطه ها و دلالان سلف خر میادین تره بار، کشاورزان زحمتکش را به بهانه تامین نقدینگی وادار به خرید نهاده و ادامه تولید کردیم ضمن اینکه در آخر ۱۲ درصد سود وام را هم به پای کشاورز می نویسیم. مشکل اصلی کشاورزان بالا بودن هزینه تولید است این فعال بخش خصوصی می گوید: درست است که کشاورز مشکل نقدینگی دارد اما مشکل اساسی کشاورزان، بالا بودن هزینه تولید است و با قیمت های خرید تضمینی اعلام شده از طرف دولت هیچ نوع همخوانی ندارد. اصلاً ارزشی ندارد که به کشاورز پول بدهیم و مجبورش نماییم کود را به چندین برابر قیمت خریداری کند و بعد هم بدون در نظر گرفتن خسارات وارده به کشاورز (تفاوت بین قیمت تمام شده و فروش محصول) آن پول را با ۱۲ درصد سود پس بگیریم. ملک زاده می افزاید: کشاورز کارت در صورتی ارزش دارد که بوسیله آن مابه التفاوت قیمت کودهای حمایتی و آزاد بعنوان یارانه مستقیم تولید به کشاورز پرداخت گردد و نهاده ها هم تک نرخی شوند تا هیچ نوع رانت و فسادی ایجاد نشود و البته کشاورزان نباید بازپرداختی داشته باشند. وی تصریح می کند: در غیر این صورت شک نکنید با این اقدام وزارت جهاد کشاورزی هم اعتبار خودرا نزد کشاورزان از دست خواهد داد. در شرایطی که قیمت یک کیسه کود از حدود ۸۰ هزار تومان به ۵۰۰ هزار تومان و حتی بیشتر از این رقم رسیده؛ با پرداخت وام ۲ میلیون تومانی برای هر هکتار آن هم با نرخ بهره ۱۲ درصد مشکلی از کشاورزان حل نمی گردد. در عین حال یک تولیدکننده بخش کشاورزی نیز دراین زمینه به خبرنگار مهر می گوید: کشاورز کارت، طرح جدیدی نیست، قبلاً هم به کشاورزان وام سلف می دادند و الان فقط شکل آنرا تغییر داده اند ضمن اینکه چند سال قبل در مراسمی بصورت نمادین به بنده کشاورز کارت دادند اما مورد استفاده قرار نگرفت چونکه کارایی خاصی برای تولیدکننده ندارد. عدم حمایت و سنگ اندازی پیش پای شکوفاترین بخش اقتصادی کشور براین اساس به نظر می آید حمایت های درست و مؤثری از بخش کشاورزی صورت نمی گیرد و بیشتر حمایت ها از یکی از مهم ترین بخش های اقتصاد کشور در وضعیت جنگ اقتصادی، نمادین است و کارکرد عملیاتی و مؤثری ندارد. این عدم حمایت در کنار نرخ ناعادلانه خرید تضمینی گندم که به مثابه سنگ اندازی دولت پیش پای تولیدکنندگان محصولات راهبردی عمل می کند، نشان میدهد بخش کشاورزی در کشور ما، (در حالی که دو سال قبل در اوج جنگ اقتصادی، رشد مثبت داشته است) دیوار کوتاهی دارد. دولت چه کند؟ کشاورزان می گویند دولت یا باید کودشیمیایی را با نرخ ترجیحی به کشاورزان تحویل بدهد یا قیمت خرید تضمینی محصول را متناسب با افزایش نهاده های تولید، بالا ببرد. با توجه به این که هرگونه نرخ ترجیحی می تواند منجر به بروز فساد شود و تجربه ارز ۴۲۰۰ تومانی کالاهای اساسی هم نشان داده این قبیل حمایت ها به گروههای هدف به هدف خوردن نمی کند، به نظر می آید هم اکنون بهترین تصمیم برای حل چالش موجود این است که دولت در زمینه قیمت کودشیمیایی اقدامی انجام ندهد اما نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی را متناسب با افزایش قیمت نهاده های تولید، مورد بازبینی قرار دهد تا کشاورزان بتوانند بعد از ۹ ماه تحمل زحمت و مشقت، محصول تولیدی شأن را با احتساب یک سود معقول به دولت بفروشند.
منبع: modirsa.ir
