یک کارشناس در یادداشتی از کارآفرینی بعنوان موتور توسعه اقتصادی یاد کرد که می تواند در رشد و توسعه اقتصادی کشورها که منجر به افزایش بهره وری، ایجاد اشتغال و رفاه اجتماعی می شود، نقش مهمی را ایفا کند.
به گزارش مدیرسا به نقل از ایسنا، در یادداشت مجتبی کاتب آمده است: تولید، اشتغال و کارآفرینی از شاخصهای مهم رشد و توسعه اقتصادی ایران به حساب می آید. بدین منظور در سخنرانی های مقام معظم رهبری و همینطور در سیاست های کلان اقتصادی کشور مورد تاکید قرار گرفته است. اما چگونگی دستیابی به این سه شاخص مهم و اولویت های تأمین مالی در میان کشورهای مختلف یکسان نیست. با عنایت به متغیر های جمعیتی، اقتصادی، جغرافیایی و اجتماعی ایران، بنگاه های کوچک و متوسط نقش فزاینده ای در جهش تولید، رشد اشتغال و توسعه کارآفرینی در کشوردارند؛ بنابراین توجه ویژه به این بنگاه ها و دراولویت قرار گرفتن حمایت های قانونی و مقرراتی و همینطور هدفمند کردن حمایت های مالی از آنها می تواند در توسعه کارافرینی موثر واقع شود؛ ازاین رو بهرمندی از تجربیات دیگر کشورها و درس گرفتن از طریق موفق پیموده شده دیگران مفید بوده و در این میان تجربه اتحادیه اروپا شایسته بازخوانی است.
توجه به کارآفرینی و توسعه کمّی و کیفی بنگاه های کوچک و متوسط از سیاست های اصلی اتحادیه اروپا در جهت نیل به رشد اقتصادی و تبدیل اقتصاد اتحادیه به یک اقتصاد مبتنی بر دانش است. کمیسیون اروپا به این مورد اشاره دارد که پشتیبانی از بنگاه های کوچک و متوسط و ایجاد کارآفرینی، کلید خروج اتحادیه اروپا از بحران های مالی و بدهی سالهای اخیر و رونق اقتصادی می باشد. بر مبنای آمار رسمی اتحادیه اروپا که مارس ۲۰۲۰ انتشار یافته است، ۹۹ درصد تجارت در سطح اتحادیه اروپا از جانب ۲۵ میلیون بنگاه کوچک و متوسط صورت گرفته که این مقدار برابر با ۶۶ درصد شغل های موجود در اتحادیه بوده و نیمی از تولید ناخالص داخلی اروپا را تشکیل می دهد.
با توجه به نقش قابل توجه کارآفرینی و بنگاه های کوچک و متوسط در اقتصاد اتحادیه اروپا، طرح ها و سیاست هایی برای ترویج فرهنگ کارآفرینی، پشتیبانی از فعالیت این بنگاه ها در داخل اتحادیه و هم افزایش رقابت پذیری آنها در سطح جهان اتخاذ شده و نهادهای اروپا همچون «بانک سرمایه گذاری اروپا»، کمک های مالی گسترده ای به مؤسسات کارآفرینی اختصاص داده اند. برای مثال، جدید ترین گزارش بانک سرمایه گذاری اروپا از آن حکایت می کند که این نهاد مالی بودجه ای بالغ بر ۴۰ میلیارد یورو در اواسط سال ۲۰۲۰ به کارآفرینی و تأمین مالی نزدیک به ۳۸۵ هزار بنگاه کوچک و متوسط تخصیص داده است که البته این بودجه بیشتر با هدف پشتیبانی از این بنگاه ها در مقابل نتایج اقتصادی همه گیری کرونا بوده است. این میزان بودجه تخصیص یافته در حالی است که این بانک در سال ۲۰۱۶، بودجه ای معادل ۳۰.۲ میلیارد یورو و در سال ۲۰۱۴، بودجه ای بالغ بر ۲۲ میلیارد یورو به این حوزه اختصاص داده بود. باآنکه طرح ها و برنامه های کارآفرینی در سطح اتحادیه اروپا بیشتر در حوزه سیاست های کلان صنعت قابل تعریف است، اما کارآفرینی دانش بنیان موضوعی است که اتحادیه اروپا مجدانه به دنبال تحقق آن است تا از برآیند دانش، تحقیق و نوآوری در صنایع خود به نحو احسن استفاده نماید و باعث حفظ و برتری رقابت پذیری صنایع خود در مقایسه با صنایع دیگر قدرت های برتر اقتصادی شود.
وقوع بحران مالی و بدهی در انتها دهه نخست قرن ۲۱ میلادی که منجر به بیکاری بیشتر از ۲۵ میلیون شهروند ساکن در اتحادیه اروپا شد، دگربار توجه کمیسیون اروپا را به کارآفرینی جلب کرد و تلاش داشت با طرح سیاست ها و اجرای برنامه های کاربردی نسبت به تقویت مؤلفه کارآفرینی در سطح اتحادیه اروپا اقدام نماید. باآنکه چنین رغبتی در سطح کمیسیون اروپا وجود داشت اما چالش های گوناگونی پیش روی اتحادیه وجود داشت همچون:
۱. نداشتن نظام آموزشی در سطح اتحادیه اروپا با مؤلفه کارآفرینی
۲. دسترسی دشوار به منابع مالی جهت راه اندازی بنگاه تجاری
۳. واهمه کارآفرینان و نوآوران از نتایج ورشکستگی احتمالی
۴. بوروکراسی پیچیده اتحادیه اروپا در پشتیبانی از کارآفرینی
۵. گرایش فقط ۳۷ درصدی اروپایی ها به خوداشتغالی در مقایسه با گرایش ۵۱ درصدی مردم آمریکا و چین به کارآفرینی
با توجه به این وضعیت، کمیسیون اروپا با تدوین طرحی با عنوان «برنامه اقدام کارآفرینی ۲۰۲۰» به دنبال تقویت روحیه خوداشتغالی و کارآفرینی در سطح اتحادیه اروپا از طریق: ۱) آموزش جوانان در حوزه کارآفرینی؛ ۲) تشویق زنان و دیگر گروه های اجتماعی به مشارکت در کارآفرینی؛ ۳) تسهیل فرآیند اجرایی و ۴) تدوین سیاست هایی در جهت جلب حمایت سرمایه گذاران برآمد. همین اهداف با ادبیاتی دیگر در راهبردی به نام «حمایت از بنگاه های کوچک و متوسط» از جانب کمیسیون اروپا در مارس ۲۰۲۰ میلادی در دستورکار قرار گرفته است.
بر این اساس، اتحادیه اروپا با اجرای «برنامه اقدام کارآفرینی ۲۰۲۰» و همینطور راهبرد حمایتی جدید کمیسیون اروپا در سطح اتحادیه و دولت های عضو و هم پشتیبانی از صنایع کوچک و متوسط به دنبال نیل به رشد اقتصادی، افزایش نرخ اشتغال، هدایت ایده ها و نوآوری ها به سمت بازار و کسب ثروت و درنهایت دستیابی به کارآفرینی اجتماعی و جامعه کارآفرین بوده است.
ازجمله اهداف اصلی این دو راهبرد کلان می توان به مواردی همچون: اقدام قاطع مشترک از جانب اتحادیه اروپا و دولت های عضو در جهت بهره مندی از ظرفیت های کارآفرینی، رفع موانع موجود، ترویج و گسترش فرهنگ کارآفرینی میان شهروندان اروپا، تسهیل در راه اندازی بنگاه های تجاری کوچک و متوسط از جانب نوآوران و کارآفرینان و ایجاد فضای حمایتی از کارآفرینان اشاره نمود. کمیسیون اروپا در جهت اجرای اهداف بالا، طرح نام برده را بر مبنای سه اقدام مستقیم عاجل از جانب نهادهای ملی و فراملی تعریف و تدوین کرده است:
۱ اقدام اول: آموزش کارآفرینی و تربیت کارآفرینان به منظور پشتیبانی از رشد اقتصادی و ایجاد کسب و کار تجاری (ظرفیت سازی)؛
۲ اقدام دوم: بهبود شرایط فعالیت برای کارآفرینان از راه حذف موانع ساختاری و حمایت در فرآیند آغاز کسب وکار؛
۳ اقدام سوم: بهبود دسترسی ها به منابع مالی
هریک از ارکان و ستون های بالا مشتمل بر طرح هایی است که کمیسیون اروپا و دولت های عضو ملزم به اجرای آن شده اند. ستون اقدام اول دربرگیرنده طرح هایی پیرامون حرکت نظام آموزشی و تربیتی به سمت کارآفرینی و تربیت نیروی کارآفرین است. در ستون اقدام دوم، شش طرح تعریف شده که جملگی به دنبال بهبود شرایط کاری کارآفرینان و صاحبان صنایع کوچک و متوسط هستند. تسهیل دسترسی به سرمایه، پشتیبانی از کسب و کار جدید در مراحل اولیه شروع به کار، ایجاد فرصت های جدید کارآفرینی در عصر دیجیتال، تسهیل شرایط برای تغییرات مدیریتی بدون تعدیل نیرو، حمایت مجدد و اعطای فرصت باردیگر به کارآفرینان ورشکسته و درنهایت آسان سازی قوانین اجرایی و نظارتی، مجموع شش طرحی است که ذیل ستون دوم تعریف شده و در زمان بندی مقتضی اجرایی شده و خواهد شد. ستون سوم هم به تأمین مالی در زمینه کارآفرینی اشاره داشته و بر این مورد تاکید ویژه دارد که اتحادیه اروپا باید با متنوع سازی منابع تأمین مالی بنگاه های کوچک و متوسط، به زمینه رشد آنها بدون وابستگی به یک منبع خاص کمک نماید.
باوجودآن که طرح کمیسیون اروپا درزمینه تقویت کارآفرینی در سطح اتحادیه اروپا دارای جنبه های مثبت بوده و تحقق کامل آن می تواند منجر به رشد و شکوفایی اقتصادی در کنار کاهش نرخ بیکاری شود، اما برآورد برخی ناظران سیاست های اقتصادی و کارآفرینی در اروپا این گونه است که اجرای این برنامه های راهبردی با عنایت به موانع ساختاری و مهم تر از همه، تأثیر بحران کرونا بر اقتصاد اتحادیه و کشورهای عضو با چالش رو به رو خواهد بود. بااین حال، تردیدی نیست که آنچه هم اکنون کارآفرینان و بنگاه های کوچک و متوسط در عصر همه گیری کووید۱۹ به آن نیاز مبرم دارند، مساله حمایت مالی، تسهیل در دسترسی به سرمایه و تأمین منابع مالی برای این قبیل صنایع است.
منبع: مدیرسا
