زندگی ۴۲ درصد مردم سیستان و بلوچستان در حاشیه شهرها نشان از آن دارد که به تدریج حاشیه بر متن زندگی شهری در این استان غلبه می کند و بنظر می رسد بودجه های فعلی برای ساماندهی وضع موجود کافی نیست و تحقق اهداف، عزم ملی را می طلبد؛ دولت سیزدهم یکی از اولویتهای خودرا محرومیت زدایی از دیار رستم دستان قرار داده است.
به گزارش مدیرسا به نقل از ایسنا، انتخاب سیستان و بلوچستان بعنوان دومین مقصد سفرهای استانی سید ابراهیم رئیسی ـ رییس جمهوری ـ نشان از اهمیت و لزوم توجه به این منطقه محروم و در عین حال دارای ظرفیت دارد. دسترسی به سواحل طولانی مکران می تواند استان سیستان و بلوچستان را برای همیشه از محرومیت برهاند؛ اگر به فراخور این منطقه راهبردی به آن اهمیت داده شود.
تحقق واقعی کریدور شمال به جنوب، جذب سرمایه های خارجی به خصوص از دو کشور چین و هند، توسعه زیرساختهای تجارت بین المللی و راه اندازی مناطق ویژه اقتصادی آنقدر منابع برای این استان جذب خواهدنمود که ساماندهی حاشیه نشینی بزرگ در این منطقه را به سهولت بوسیله تولید ثروت محقق کند.
سیستان؛ آفریده اهورامزدا
سیستان و بلوچستان سرزمین نخل و آفتاب با تاریخی کهن و آثار و اماکن گوناگون باستانی و تاریخی و مناظر بکر و دیدنی جذابیت های بی بدیل فراوانی برای توریستهای داخلی و خارجی دارد. در اوستا، سیستان یازدهمین سرزمینی است که «اهورامزدا» آفریده است. همین طور زادگاه رستم دستان قهرمان حماسی شاهنامه است. مورخین بنای سیستان را به گرشاسب ـ یکی از نوادگان کیومرث ـ نسبت داده اند. این ناحیه به دلیلهای موقعیت خاص استراتژیکی و جغرافیایی در تمام دوره های تاریخی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. سیستان در زمان هخامنشیان، منطقه ای آباد بود. این امر در کتیبه های بیستون و تخت جمشید که سیستان را یکی از ممالک شرقی داریوش ذکر کرده اند، منعکس شده است.
حاشیه نشینی ۴۲ درصد مردم در سیستان و بلوچستان
طبق آمار سالهای قبل ۴۲ درصد جمعیت استان سیستان و بلوچستان، حاشیه نشین بودند. البته آبان ماه سال قبل این عدد ۳۷.۴ درصد اعلام شد که از بهبود نسبی اوضاع حکایت دارد. چهار عنصر خشکسالی، پراکندگی جمعیت، زایش روستاهای جدید و برخی اختلافات قومی باعت رشد مهاجرت غیرمعقول درون استانی در سیستان و بلوچستان شده که شهرستان چابهار با ۴۴ درصد حاشیه نشین از این میان سهم بزرگی دارد و اگر فکری برای این معضل صورت نگیرد چه بسا در آینده شاهد غلبه حاشیه بر کالبد شهری در استان سیستان و بلوچستان باشیم.
قرار بود سالانه ۱۰۰ هزار واحد مسکونی در کشور بهسازی و نوسازی شود که بنا بگفته کارشناسان شاید ۱۵ درصد این هدف نیز محقق نشده است. همین نسبت را اگر برای سیستان و بلوچستان در نظر بگیریم به بحران موجود پی می بریم. بدین سبب وضع موجود نشان میدهد با همین دست فرمان نمی توان معضل حاشیه نشینی و کپرنشینی در سیستان و بلوچستان را رفع کرد.
البته از حق نگذریم اقداماتی برای آسفالت معابر، سنددار کردن واحدهای مسکونی، ایجاد فضای سبز، بهسازی معابر، هدایت آبهای سطحی، ارتقای فاکتور های فرهنگی، آموزش و مسائل کارآفرینی و سایر اقدامات مشابه در حاشیه شهرهای استان سیستان و بلوچستان انجام شده است. این اقدامات باید در نهایت به بهبود کیفیت زندگی در این استان شود که شواهد و قرائن از تحقق این هدف حکایت ندارد.
مکران می توان قطب گردشگری باشد
روز گذشته سید ابراهیم رئیسی ـ رئیس جمهوری ـ در دومین سفر استانی خود وارد استان سیستان و بلوچستان شد. او امروز اظهار داشت که سواحل مکران می تواند قطب رونق و ارتباطات تجاری و اقتصادی با دنیا باشد و از برنامه هایی برای جذب سرمایه ایرانیان داخل و خارج از کشور در این منطقه آگاهی داد. رئیسی از مناطق حاشیه نشین این استان مثل منطقه محروم مرادآباد چابهار بازدید کرد و در جریان آخرین شرایط اجرای طرح ساماندهی مسکن کپرنشینان این منطقه و روند پیشرفت ساخت ۱۰۰۰ واحد مسکونی برای محرومان قرار گرفت. پروژه مسکن محرومین ۱۰۰۰ واحدی مرادآباد چابهار در زمینی به مساحت ۳۶ هکتار با همکاری شرکت بازآفرینی شهری ایران به عنوان کارفرما و سازمان بسیج به عنوان مجری درحال راه اندازی است که مساحت کل واحدهای این پروژه ۶۰ هزار متر مربع می باشد و مقرر است ظرف ماه های پیش رو آماده بهره برداری شود.
رئیسی همین طور اظهار داشت: یکی از مسائلی که امروز برای ما بسیار ناراحت کننده بود، وضع کپرنشینان اطراف شهرستان چابهار بود که در جمع شان حضور یافتیم. باید سریعا اقدامی صورت بگیرد و حداکثر تا آخر سال وضعیت به شکلی سامان یابد.
بودجه های فعلی کافی نیست
اما سکونت ۴۲ درصد جمعیت استان سیستان و بلوچستان در حاشیه شهرها حاکی از آنست که مساله بسیار بزرگتر از راه اندازی تعدادی واحد مسکونی برای یک محله است. در ضمن سه سال قبل از محل اعتبارات ستاد بازآفرینی ۲۲۶۰ میلیارد تومان برای ساماندهی، بهسازی، ساخت تاسیستان روبنایی در حاشیه شهرهای سیستان و بلوچستان هزینه شده که تاثیر چندانی در بهبود وضعیت نداشته است.
مدیرعامل منطقه آزاد چابهار در جریان سفر رییس جمهوری اعلام نموده که موضوع حاشیه نشینی در چابهار در بازه زمانی سه تا پنج سال به شرط یکپارچگی مدیریتی و اجرای ضوابط و مقررات مناطق آزاد قابل حل است، بر این اساس سندی در این خصوص تدوین شده که با همکاری وزارت راه و شهرسازی آمادگی کامل در امتداد رفع موضوع حاشیه نشینی وجود دارد.
طبق آمار، زاهدان و کرج بیشترین نرخ رشد شهری را در کشور دارند. البته بنا بگفته ابوذر مهدی نخعی ـ فرماندار زاهدان ـ در حاشیه نشینی، شهرسازی و خانه ها باید اصلاح می شد که اغلب خانه ها ساخته و حدود ۱۰ هزار خانه در زاهدان نوسازی شد. کسانی که سند نداشتند صاحب سند شده و زمین و پروانه کار نیز برای مردم رایگان شد. برای هر واحد ۵۰ میلیون تومان تسهیلات قرض الحسنه و ۲۵ میلیون تومان کمک بلاعوض پرداخت شده که هم اینک تسهیلات قرض الحسنه به ۱۰۰ میلیون تومان بالا رفته و کمک بلاعوض نیز به زودی به ۵۰ میلیون تومان خواهد رسید.
احداث هفت شهرستان طی هشت سال قبل در سیستان و بلوچستان
در دولت روحانی، هفت شهرستان جدید بمپور، دشتیاری، سرباز، گلشن، تفتان، زرآباد، لاشار و ۱۷ بخش، ۱۵ شهر و ۲۹ دهستان برای ارائه خدمات بهتر در استان سیستان و بلوچستان به وجود آمده است. همین طور برنامه ساخت دو شهر جدید در سیستان و بلوچستان در دستور کار قرار گرفته که شهر جدید «تیس» با جمعیت پذیری ۱۵۰ هزار نفر و ۴۳۰۰ هکتار وسعت با رویکرد مسکونی از پیشرفت فیزیکی مناسبی برخوردارست.
با همه این اقدامات، حاشیه نشینی یکی از زخمهای بد بر پیکره زاهدان است که باید مرحم شود. حاشیه نشینی، کپرنشینی، زاغه نشینی، سکونتگاه غیررسمی و… شاید برای بسیاری از ما که تصاویر آنرا می بینیم یا اخبارش را می شنویم فقط واژه باشند یا به خاطره تبدیل گشته باشند اما برای حدود نیمی از مردم سیستان و بلوچستان، خود زندگی است!
