به گزارش مدیرسا، موقعیت ویژه جغرافیایی ایران و قرار گرفتن در کریدورهای بین المللی شمال-جنوب و شرق-غرب و اتصال دهنده خاورمیانه، آسیا و اروپا، می تواند درآمدزایی قابل توجهی برای کشور داشته باشد.
به گزارش مدیرسا به نقل از ایسنا، ایران در راه کریدورهای بین المللی مختلفی قرار دارد که خاورمیانه و آسیا را به اروپا متصل می کند. کریدورهای بین المللی در خطوط اصلی راه آهن و در جابجایی گسترده کالا و مسافر دخیل بوده و از قلمرو چندین کشور عبور می کنند.
شبکه ریلی ایران از غرب کشور (مرز رازی) به ترکیه و از آنجا به اروپا، از شمال غربی کشور (مرز جلفا) جمهوری آذربایجان، از شمال کشور بوسیله بنادر امیرآباد، نکا و ترکمن قابلیت دسترسی به دریای خزر و بنادر ترکمنستان، قزاقستان، آذربایجان و روسیه فدرال، از شمال شرقی کشور (مرز سرخس، اینچه برون و لطف آباد) به ترکمنستان و آسیای میانه، روسیه و چین، از جنوب شرقی کشور (مرز میرجاوه) به پاکستان و از جنوب کشور بوسیله بندرعباس و بندر امام خمینی به خلیج فارس و آب های آزاد جهان دسترسی دارد.
کریدور شمال-جنوب (از سه شاخه)، کریدور چین-اروپا، کریدور آلماتی-بندر عباس، آلماتی-استانبول و هم کریدور ترکیه-ایران-پاکستان همچون مسیرهایی هستند که بوسیله آنها کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه و جنوب آسیا به آب های آزاد بین المللی و اروپا متصل می شوند.
کریدورهای حمل و نقل عبوری از ایران شامل کریدور بین المللی شمال-جنوب، کریدور قزاقستان- ترکمنستان – ایران، کریدور اسلام آباد- تهران – استانبول، شاخه جنوبی راه ابریشم از چین به ترکیه و اروپا، کریدور ایران- افغانستان-تاجیکستان- قرقیزستان- چین، کریدور آلماتی- بندرعباس و آلماتی-استانبول و کریدور جنوب -غرب می شود.
مبدأ کریدور شمال-جنوب، اروپای شمالی (کشور فنلاند) و مقصد آن، جنوب خلیج فارس و کشورهای حوزه اقیانوس هند و کشورهای آسیای جنوب شرقی است. این کریدور با عبور از کشورهای فنلاند، روسیه و آذربایجان به کشورهای جنوب خلیج فارس، اقیانوس هند و آسیای جنوب شرقی می رسد.
کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب در ۱۲ سپتامبر ۲۰۰۰ در سن پترزبورگ توسط سه کشور ایران، روسیه و هند و بمنظور ترویج همکاریهای حمل ونقلی بین اعضاء تأسیس شد. این کریدور اقیانوس هند و خلیج فارس را بوسیله ایران به دریای خزر سپس بوسیله روسیه به سن پترزبورگ و شمال اروپا متصل می کند.
آذربایجان، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکیه، اوکراین، بلاروس، عمان و سوریه اعضای این کریدور هستند و بلغارستان هم به عنوان عضو ناظر در این کریدور حضور دارد. جمهوری اسلامی ایران هم به عنوان کشور امین انتخاب شده که وظیفه دارد طرف های متعهد را درباب پیوستن سایر کشورها به این موافقتنامه یا کناره گیری هر یک از جانب های متعهد از آن آگاه کند.
این کریدور اهدافی مثل توسعه مناسبات حمل ونقلی بمنظور ساماندهی حمل و نقل کالا و مسافر در کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب، افزایش دسترسی طرف های متعهد این موافقتنامه به بازارهای جهانی بوسیله تسهیلات حمل ونقلی ریلی، جاده ای، دریایی، رودخانه ای و هوایی، مساعدت در راستای افزایش حجم حمل و نقل بین المللی کالا و مسافر، تامین امنیت سفر، ایمنی محصولات و همین طور حفظ محیط زیست برمبنای استانداردهای بین المللی، هماهنگ سازی سیاست های حمل و نقل و همین طور پی ریزی قوانین و مقررات مورد نیاز حمل و نقل برای اجرای این موافقتنامه و تامین شرایط برابر جهت عرضه کنندگان انواع خدمات حمل و نقل کالا و مسافر در کشورهای متعهد در قالب کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب را دنبال می کند.
کریدور چین-قزاقستان-ترکمنستان-ایران (شرق دریای خزر) که در قالب پروژه راه ابریشم پیگیری می شود از اهمیت بسیاری برای ایران و کشورهای منطقه برخوردارست.
کریدور اسلام آباد-تهران-استانبول، به طول ۶۵۶۶ کیلومتر دیگر کریدور عبوری مهم کشور بوده که مبدا آن اسلام آباد پاکستان و مقصد آن استانبول ترکیه است. این کریدور می تواند کشورهای جنوب آسیا را به آسیای مرکزی، خلیج فارس و اروپا متصل کند. همین طور این کریدور به کاهش ترافیک جاده ای کمک کرده و با اتصال زاهدان به رازی و سپس به ترکیه، افزایش حمل و نقل را به همراه دارد.
کریدور استانبول-آلماتی (مصوب سازمان اکو) با مبدا استانبول ترکیه و مقصد قزاقستان آلماتی به طول ۶۲۰۸ کیلومتر است که ۱۶۱۹ کیلومتر آن در ایران قرار دارد.
کریدور بندرعباس-آلماتی با مبدا بندرعباس در ایران و مقصد؛ قزاقستان در آلماتی به طول ۳۷۶۵ کیلومتر است که ۱۶۱۹ کیلومتر آن در ایران قرار گرفته است و بعد از ایران از کشورهای ترکمنستان، ازبکستان و قزاقستان عبور می کند.
کریدور چین- قرقیزستان-تاجیکستان-افغانستان-ایران با مبدا چین و مقصد ایران و اروپا، در امتداد غرب به شرق قرار گرفته و دارای گسستگی طولانی در خاک افغانستان است. با تکمیل این کریدور، چین و کشورهای مشترک المنافع به ایران به سپس اروپا متصل شده و حمل و نقل تزانزیت در آسیا و اروپا بهبود خواهد یافت.
کریدور جنوب-غرب یکی از مهم ترین کریدورهای کشور است که به ابتکار راه آهن های ایران، آذربایجان و گرجستان در سال ۲۰۱۶ با هدف حمل بار از جنوب شرق آسیا، هندوستان، کشورهای حاشیه خلیج فارس به اروپا و بالعکس شروع شده و مورد استقبال کشورهای مسیر قرار گرفت.
بمنظور فعال سازی پروژه کریدور «جنوب– غرب» و برای جذب بار در راه کشورهای عضو جلسات مختلفی میان راه آهن های عضو برگزار شده است.
کشورهای عضو این کریدور ایران، جمهوری آذربایجان، گرجستان، اکراین و جمهوری لهستان هستند.
کریدور تراسیکا (اروپا-قفقاز-آسیا) از اروپای شرقی (بلغارستان، رومانی، اکراین) شروع شده و بعد از عبور از دریای سیاه وارد بنادر پوتی و باتومی در گرجستان می شود، ضمن آن که از شبکه حمل و نقل قفقاز جنوبی و ارتباط زمینی ترکیه هم استفاده می نماید. سپس از آذربایجان با بهره گیری از فری بوت های دریای خزر (باکو-ترکمن باشی، باکو -آکتائو) مسیر تراسیکا به شبکه های ریلی کشورهای آسیای میانه، ترکمنستان و قزاقستان می رسد.
هدف این کریدور حمایت سیاسی و اقتصادی از استقلال جمهوری ها و افزایش ظرفیت های آنها بوسیله دسترسی به بازارهای اروپایی و جهانی به کمک مسیرهای مختلف حمل و نقل مورد اشاره و البته اهداف دیگری همچون افزایش همکاریهای منطقه ای میان کشورهای عضو، استفاده از تراسیکا به عنوان کاتالیزوری برای جذب حمایت سازمان های مالی بین المللی و بخش های خصوصی و اتصال تراسیکا به شبکه ترانس-اروپا را هم دنبال می کند.
برنامه کریدور تراسیکا در ماه می ۱۹۹۳ میلادی در نشست وزرای حمل و نقل و تجارت هشت کشور عضو (پنج کشور جمهوری آسیای میانه و سه جمهوری قفقاز) در بروکسل ارائه و طی آن یک کریدور حمل و نقل شرق-غرب بوسیله دریای سیاه -جمهوری قفقاز-دریای خزر و آسیای میانه، میان اروپا و آسیای میانه تعریف شد.
تراسیکا به عنوان مسیری که کمترین هزینه و زمان را برای اتصال جمهوری های آسیای میانه به بازارهای جهانی و بنادر اروپایی دارد، معرفی شده است و آذربایجان، ایران، ارمنستان، گرجستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، بلغارستان، مولداوی، رومانی، ترکیه و اوکراین اعضای این کریدور هستند.
موقعیت ویژه جغرافیایی ایران و قرار گرفتن در کریدورهای بین المللی شمال-جنوب و شرق-غرب و اتصال دهنده خاورمیانه، آسیا و اروپا جایگاه ویژه ای برای کشورمان در زمینه ترانزیت فراهم نموده است که می تواند درآمدزایی قابل توجهی برای کشور داشته باشد.
منبع: مدیرسا
